Al maanden bestaat er een verschil van opvatting tussen CVO en het college over de vraag of de gemeente Oldebroek op dit moment zélf kan besluiten of het AZC aan de Bovendwarsweg 83 er komt, ja of nee. Staatssecretaris Van der Burg en het COA hebben reeds meerdere uitspraken gedaan die er allemaal op wijzen dat gemeenten zélf kunnen besluiten over een AZC-verzoek. CVO heeft al deze feiten tijdens het interpellatiedebat in de raadsvergadering op 28 september voorgehouden aan het college (hier terug te bekijken), maar helaas was dit voor het college geen reden om hun standpunt te herzien.

Voor CVO was dit een teleurstellende conclusie van het debat. Immers, hierdoor wordt het gemeentelijk belang ons inziens geschaad: om zelf als gemeente, samen met onze inwoners, te kunnen besluiten over dit dossier.

CVO heeft het er niet bij laten zitten, en heeft inmiddels nieuwe informatie verkregen van het COA dat er ondubbelzinnig op duidt dat ook de gemeente Oldebroek zelf kan beslissen. Daarnaast publiceerde CVO gisteren beelden uit de Tweede Kamer, waar staatssecretaris Eric van der Burg duidelijk zegt: ‘Het COA kan alleen maar ergens een AZC vestigen als de gemeente daarmee heeft ingestemd, anders kan dat niet gebeuren.’ Ook zei Van der Burg: ‘Voor alle gemeentes geldt: het is nog steeds op basis van vrijwilligheid.’

Nieuwe informatie
CVO heeft inmiddels de beschikking over 2 schriftelijke reacties, waarin Jan Scholten (COA: stafafdeling Strategie, Bestuur en Omgeving, team Communicatie & Relatiemanagement, Communicatieadviseur regio Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland) via de mail vragen beantwoordt van CVO-fractievoorzitter Tom de Nooijer en dhr Mulder, een inwoner uit de gemeente Oldebroek*

*= de integrale mails zijn op de website van CVO gepubliceerd.

Vraag 1
Vraag Tom de Nooijer: Als het COA een verzoek doet bij de gemeente voor de realisatie van een AZC op een specifieke locatie, maar de gemeente besluit om de benodigde vergunningen niet te verlenen tegen het zin van het COA, overweegt het COA op dergelijke momenten dan het niet verlenen van een vergunning (wat in eerste instantie een collegebevoegdheid is binnen de gemeente) aan te vechten bij de rechter? En komt dat op dit moment voor in Nederland?

Antwoord Jan Scholten (COA, 29-09-2023): ‘Gemeenten werken op basis van vrijwilligheid mee aan een azc. Als een gemeente weigert een vergunning te verstrekken, zal het COA daar in principe geen rechterlijk bezwaar tegen maken. Er zijn geen gevallen bekend, waar dit aan de orde is.’

Reactie CVO: Uit dit antwoord wordt voor het eerst duidelijk dat het COA in principe geen juridische procedures start tegen gemeenten over een niet-verstrekte AZC-vergunning. Dit betekent dat het argument dat we met een ‘nee’ zeggen richting het COA in een juridische strijd belanden die we zouden verliezen als gemeente, definitief in de prullenbak kan.

Vraag 2
Vraag Tom de Nooijer: Komt het op dit moment in Nederland voor dat de eigenaar van het pand waar het COA graag een AZC wenst, het niet verlenen van een vergunning door de gemeente juridisch aanvecht? Mocht dit voorkomen, en de eigenaar van het pand in het gelijk worden gesteld door de rechter, maakt het COA dan gebruik van deze mogelijkheid om er tóch een AZC te realiseren, ondanks dat de verhouding met de gemeente dan waarschijnlijk slecht zal zijn?

Antwoord Jan Scholten (COA, 29-09-2023): ‘Nee, dit komt niet voor. Het COA is de vergunningaanvrager.’

Reactie CVO: Uit dit tweede antwoord komt naar voren dat er ook geen kans bestaat dat in plaats van het COA de locatie-eigenaar zou procederen tegen de gemeente, waarna het COA als nog een AZC realiseert als de locatie-eigenaar de zaak zou winnen. Ook dit juridisch risico is er dus niet.

Vraag 3
Vraag Tom de Nooijer: Zit er nog verschil in hoe het COA omgaat met afgewezen verzoeken voor een AZC op een specifieke locatie door de gemeente, als het gaat om of het gebouw wel of niet reeds in bezit is van het COA of niet?

Antwoord Jan Scholten (COA, 29-09-2023): ‘Als een gebouw in bezit is van het COA, zullen we daar een vergunning voor hebben en kunnen we opvang (blijven) realiseren. Het COA vraagt toestemming aan de gemeente om een azc te realiseren.’

Reactie CVO: Door het college is continu herhaald dat het verzoek voor een AZC in Oldebroek een andere zou zijn dan in andere gemeenten, om de reden dat het COA in onze gemeente al een locatie zou hebben. Daarmee zou het COA zomaar een vergunningsaanvraag kunnen doen volgens het college, dat we slechts ruimtelijk zouden mogen toetsen. Uit het antwoord van het COA blijkt echter dat ook wanneer het COA een gebouw in bezit heeft, ze hier toestemming (!) vragen aan de gemeente. De stelling van de burgemeester dat we hier als gemeente dus niet over zouden gaan, snijdt dus geen hout.

Vraag 4
Vraag dhr Mulder: Als de gemeente uiteindelijk niet akkoord is, om wat voor reden dan ook, komt er dan dus ook geen azc? (de ingediende spreidingswet buiten beschouwing gelaten).

Antwoord Jan Scholten (COA, 13-12-2-2023): ‘De realisatie van een nieuw azc gebeurt in goede samenspraak en afstemming met een gemeente. Dit zal in het geval van Oldebroek niet anders zijn. Als een gemeente persé niet akkoord zou gaan, zullen wij niet overgaan tot de realisatie van een azc. Waarbij, zoals u zelf al aangeeft, de beoogde Spreidingswet een andere keuze zou kunnen betekenen.’

Reactie CVO: Hoe duidelijk wil je het hebben. Ook voor Oldebroek geldt dus: wanneer we als gemeente niet zouden willen, zal het COA niet overgaan tot de realisatie van een AZC.

Conclusie CVO
Naast dat in bovenstaande reacties van het COA wederom wordt aangegeven dat gemeenten op dit moment zelf mogen besluiten over een AZC-verzoek, is voor het eerst zwart op wit duidelijk geworden dat Oldebroek niet anders is dan andere gemeenten, en dat het bezwaar van risico’s op zogenaamde juridische procedures die de gemeente zou gaan verliezen, definitief tot het rijk der fabelen kan worden verwezen.

Daarmee is de stellingname van het college, dat bij monde van de burgemeester stelt dat ‘de kans dat we met succes nee kunnen zeggen tegen dit verzoek, zeer klein is’ volstrekt onhoudbaar geworden.

Vervolg
Er zit haast bij om snel te gaan acteren op deze nieuwe feiten. Immers, wanneer er mensen buiten komen te slapen in Ter Apel of de Spreidingswet zou worden aangenomen, is de positie van de gemeente weer anders.

Daarom zal CVO-fractievoorzitter Tom de Nooijer 14 december tijdens de raadsvergadering, aan het begin van deze vergadering (agendapunt 6), het college een zogeheten ‘mondelinge vraag’ stellen. CVO zal de burgemeester vragen of ze na deze nieuwe informatie haar standpunt herziet over de vraag óf de gemeente Oldebroek zelf kan besluiten over het AZC-verzoek. CVO zal daarbij ook vragen of de gemeente nu eindelijk eens werk gaat maken van de nog altijd niet begonnen burgerparticipatie. Ook vraagt CVO de burgemeester of ze de raad nu gaat voorleggen of zij wel of geen AZC op deze plek wil. Iets dat nog altijd niet is gebeurd. Tot op heden is vanuit het college alleen aan de raad gevraagd om ‘wensen en bedenkingen’ aan te geven.

Het raadsdebat is 14 december fysiek, zonder aanmelding, bij te wonen vanaf 19:30 in de raadszaal van het gemeentehuis, als ook live via de stream: https://channel.royalcast.com/webcast/oldebroek/20231214_1

Als CVO is en blijft onze inzet dat we in dit dossier voor het lokaal belang van onze inwoners willen opkomen: dat we als gemeente zélf, dus de burgemeester, samen met de raad, en bovenal samen met de inwoners, kunnen besluiten over dit verzoek.